10 jaar EMVI – “Het systeem is goed, het moet beter gebruikt worden.“

Nu het tien jaar geleden is dat EMVI (economisch meest voordelige inschrijving) als een gunningscriterium werd ingevoerd, is het tijd om hierop te reflecteren. Wat heeft het opgeleverd? Wat kan er beter? Als ITC Groep zitten wij al sinds het allereerste begin midden in de EMVI: tot aan de knieën in de tenders zogezegd. In talloze tenderprocessen hebben wij met opdrachtnemers gebrainstormd over wat er in een leidraad uitgevraagd wordt, én hoe wij daarvoor de beste oplossing met de meeste meerwaarde bieden en beschrijven.

Door de jaren heen zijn mensen al vaker tegen de gebreken van EMVI aangelopen. Het zou bijvoorbeeld liegen belonen.1 Inschrijvers die veel beloven en vervolgens niks waarmaken. Het makkelijke antwoord zit hem dan in het controleren. Moeten opdrachtgevers dan nauwkeuriger checken of de EMVI-beloftes waargemaakt worden? Sommige gemeentes stemmen bijvoorbeeld liever in de uitvoering af in hoeverre je je aan de beloftes houdt.2 De verhouding tussen de praktijk en de plannen blijkt dus weerbarstig. Toch lijkt het zo’n goed systeem. Waar zit dan precies het probleem? Ik heb vier EMVI-experts van ITC Groep (Ron, Martijn, Thomas en Bouke) om hun mening gevraagd. Zij geven ons de antwoorden op vier prangende vragen: Wat heeft EMVI opgeleverd?; Wat is het sterkste punt?; Wat het zwakste? en: Wat zou EMVI beter laten functioneren?

Wat heeft EMVI opgeleverd?

Onze experts zijn het erover eens dat EMVI de kwaliteit van projecten ten goede is gekomen. Het daagt aannemers uit om zelf na te denken over wat het aanbestede project écht beter maakt. Bovendien moeten aannemers in hun uitvoering meer rekening houden met de omgeving (hinderbeleving is een kwaliteitsaspect). Martijn voegde hier nog aan toe dat de relatie tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers dankzij EMVI meer op samenwerking gericht is.

Wat is het sterkste punt?

Het sterkste punt van EMVI zit hem volgens de experts in de betere verhouding tussen prijs en kwaliteit. Het is door EMVI moeilijker geworden om opdrachten te krijgen omdat je de goedkoopste bent, wat het leveren van kwaliteit stimuleert. Thomas gaf ook aan dat EMVI investeringsruimte oplevert, waardoor je geld eigenlijk twee keer uit kunt geven. “Het Economisch Instituut voor de Bouw heeft ooit uitgerekend dat elke euro fictieve korting een opdrachtgever €2,60 aan kwaliteit oplevert in de uitvoering.” Hoe hoger de maximale fictieve korting is bij een aanbesteding, des te meer levert dit op!

Wat is het zwakste punt?

Volgens Ron, Martijn en Bouke zit het zwakste punt van EMVI hem in de mogelijkheid voor opdrachtgevers om prijs nog steeds te laten prevaleren over kwaliteit. Dit geldt zowel voor schrijven van de aanbesteding als voor het beoordelen van de plannen. Wanneer kwaliteit niet echt een groot verschil maakt, gunt de opdrachtgever nog steeds op prijs. Het vraagt lef van opdrachtgevers om zich echt op kwaliteit te richten, en erop te vertrouwen dat aannemers die leveren. Voor Thomas zit het zwakste punt hem in het feit dat je steeds opnieuw begint. Hierdoor herhaal je kostbare stappen die vaak niet echt nieuwe inzichten toevoegen.

Wat zou EMVI beter laten functioneren?

De vraag naar de oplossing leverde de meest uiteenlopende antwoorden op. Waar Ron, Martijn en Thomas zich zouden richten op de zachte kant van het proces, denkt Bouke meer in cijfers. Ron en Thomas zouden graag zien dat er meer vertrouwen zou komen tussen de aanbestedende partij en de inschrijver. Net als Martijn denken zij dat meer samenwerking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer het antwoord is. Wellicht zien we daarom dat er steeds vaker met bouwteams gewerkt wordt. Bouke denkt aan een meer op kwaliteit gerichte scoreverdeling in beoordelingen. Hierbij krijgt de inschrijver een toenemend hogere EMVI-korting per scorepunt (zie voorbeeld onderaan de pagina). Een belangrijke voorwaarde hiervoor is wel dat het beoordelingsteam dit verschil echt durft te maken in hun beoordeling.

Conclusie

EMVI blijkt dus een goed concept te zijn, waar vooral ook goed mee omgegaan moet worden. Met meer vertrouwen, samenwerking tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers en meer op kwaliteit gerichte beoordelingen zal het nog beter functioneren. Wij gaan er als ITC Groep in ieder geval voor om EMVI de komende 10 jaar nog beter te maken. Op naar 100% gunning op kwaliteit, met 100% kwaliteit in onze EMVI-plannen!

Scoreverdeling van kwaliteit:

• Score 1 = 0% 

• Score 2 = 10%

• Score 3 = 30%

• Score 4 = 60%

• Score 5 = 100%

1 https://www.cobouw.nl/262982/emvi-beloftes-vaak-gebroken-liegen-loont

2 https://www.cobouw.nl/265291/controle-op-emvi-beloftes-in-maassluis-we-spelen-hier-geen-politieagentje